Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

porta Collina

  • 1 Collinus

    collīnus, a, um, adj. [collis], of or pertaining to a hill, found or growing on a hill, hilly, hill- (class.).
    I.
    In gen.:

    genus agrorum (opp. to campestre and montanum),

    Varr. R. R. 1, 6, 2:

    vineae,

    id. ib. 1, 6, 5; Col. 12, 21, 1:

    loca,

    id. 3, 2, 6:

    aqua,

    id. 1, 5, 3:

    vina,

    id. 12, 21, 4:

    frumentum,

    Cels. 2, 18.—
    II.
    Esp.: Collīnus, a, um, adj., pertaining to the hills in the northeastern part of Rome ( the Quirinal and Viminal), Colline:

    regio urbis Collina,

    Varr. L. L. 5, § 45:

    tribus,

    id. ib. 5, § 56; Cic. Mil. 9, 25; Plin. 18, 3, 3, § 13.—Hence, Porta Collina, the gate in Rome near the Quirinal Hill (called also Agonensis and Quirinalis Porta; cf. Paul. ex Fest. p. 10; Fest. p. 332 Müll.), Cic. Leg. 2, 23, 58; Liv. 5, 41, 4; 8, 15, 8; 22, 57, 2; 26, 10, 3; 40, 34, 4; Ov. F. 4, 871; id. R. Am. 549:

    herbae,

    growing in the vicinity of this gate, Prop. 4 (5), 5, 11; cf.

    turris,

    Juv. 6, 291.

    Lewis & Short latin dictionary > Collinus

  • 2 collinus

    collīnus, a, um, adj. [collis], of or pertaining to a hill, found or growing on a hill, hilly, hill- (class.).
    I.
    In gen.:

    genus agrorum (opp. to campestre and montanum),

    Varr. R. R. 1, 6, 2:

    vineae,

    id. ib. 1, 6, 5; Col. 12, 21, 1:

    loca,

    id. 3, 2, 6:

    aqua,

    id. 1, 5, 3:

    vina,

    id. 12, 21, 4:

    frumentum,

    Cels. 2, 18.—
    II.
    Esp.: Collīnus, a, um, adj., pertaining to the hills in the northeastern part of Rome ( the Quirinal and Viminal), Colline:

    regio urbis Collina,

    Varr. L. L. 5, § 45:

    tribus,

    id. ib. 5, § 56; Cic. Mil. 9, 25; Plin. 18, 3, 3, § 13.—Hence, Porta Collina, the gate in Rome near the Quirinal Hill (called also Agonensis and Quirinalis Porta; cf. Paul. ex Fest. p. 10; Fest. p. 332 Müll.), Cic. Leg. 2, 23, 58; Liv. 5, 41, 4; 8, 15, 8; 22, 57, 2; 26, 10, 3; 40, 34, 4; Ov. F. 4, 871; id. R. Am. 549:

    herbae,

    growing in the vicinity of this gate, Prop. 4 (5), 5, 11; cf.

    turris,

    Juv. 6, 291.

    Lewis & Short latin dictionary > collinus

  • 3 scelero

    scĕlĕro, no perf., ātum, 1, v. a. [id.], to pollute, defile, contaminate, desecrate (in the verb. finit. rare, and only poet.;

    syn.: temero, polluo): impia non verita est divos scelerare parentes,

    Cat. 64, 405; cf. Stat. Th. 2, 663:

    sanguine fauces,

    id. ib. 8, 761:

    parce pias scelerare manus,

    Verg. A. 3, 42:

    Cererem,

    Juv. 9, 25:

    animum,

    Sil. 16, 122; cf.:

    dextram sanguine,

    Stat. Th. 9, 666. —Hence, scĕlĕrātus, a, um, P. a., polluted, profaned by crime.
    A.
    Lit. (appellatively;

    only in the poets): terra,

    Verg. A. 3, 60:

    terrae,

    Ov. P. 1, 6, 29:

    limina Thracum,

    id. M. 13, 628.—
    2.
    In partic., as an adj. prop., denoting places where crimes had been committed or criminals punished. So,
    a.
    Sceleratus Vicus, that part of the Vicus Cyprius, on the Esquiline, in which Tullia, daughter of Servius Tullius, drove over her father ' s corpse, Liv. 1, 48; Varr. L. L. 5, § 159 Müll.; Ov. F. 6, 609; Fest. pp. 332 and 333 Müll.—
    b.
    Sceleratus Campus, under the city will hard by the porta Collina, where unchaste Vestals were buried alive, Liv. 8, 15; Fest. l. l.; Serv. Verg. A. 11, 206.—
    c.
    Scelerata sedes, the place of punishment for the wicked in Tartarus, Tib. 1, 3, 67; Ov. M. 4, 455;

    also called Sceleratum limen,

    Verg. A. 6, 563.—For Scelerata Porta and Castra, v. infra, B. 2. b.—
    B.
    Transf.
    1.
    Subjectively, bad, impious, wicked, ac-cursed, infamous, vicious, flagitious; in the masc. subst., a bad, impious, or vicious person; a wretch, miscreant (the predom. signif.; freq. with nefarius, impious, etc.; cf. consceleratus);

    of persons: virum sceleratum, facinorosum, nefarium,

    Cic. Rep. 3, 17, 27:

    deliberantium genus totum sceleratum et impium,

    id. Off. 3, 8, 37; id. Mur. 30, 62 (with nefarius); id. Att. 9, 15, 5 (with impurus); Caes. B. G. 6, 13 (with impius); Plaut. Pers. 2, 4, 4; Ter. And. 1, 1, 132; id. Ad. 4, 2, 14; Cic. Cat. 1, 9, 23; Caes. B. G. 6, 34; Sall. C. 52, 36:

    facto plus et sceleratus eodem,

    Ov. M. 3, 5:

    puella,

    id. R. Am. 299; Liv. 1, 59; 31, 31; Suet. Ner. 46; Hor. S. 2, 3, 71; 2, 3, 221 al.— Comp.:

    homo sceleratior,

    Ov. M. 11, 781.— Sup.:

    refertam esse Graeciam sceleratissimorum hominum,

    Cic. Planc. 41, 98; Sall. J. 14, 2; 31, 12; Liv. 4, 32 et saep.—Of things:

    sceleratas ejus preces et nefaria vota cognovimus,

    Cic. Clu. 68, 194:

    contra patriam scelerata arma capere,

    id. Phil. 11, 1, 1; Ov. M. 5, 102:

    conjuratio,

    Liv. 2, 6:

    insania belli,

    Verg. A. 7, 461:

    caput,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    vox (with inhumana),

    Cic. Fin. 3, 19, 64:

    consilia,

    Vell. 2, 130, 3:

    amor habendi,

    Ov. M. 1, 131:

    munera,

    id. ib. 8, 94:

    ignes,

    id. F. 6, 439.— Comp.:

    a sceleratiore hastā,

    Cic. Off. 2, 8, 29:

    causa parricidii,

    Just. 10, 2, 1. — Sup.:

    res,

    Quint. 3, 8, 45:

    fraus humani ingenii,

    Plin. 34, 14, 39, § 138.— Poet.:

    subit ira sceleratas sumere poenas,

    i.e. to take satisfaction for her crimes, Verg. A. 2, 576. —
    2.
    (As a result of viciousness or criminality; cf. scelus, II. C.) Hurtful, harmful, noxious, pernicious, unhappy, unfortunate, calamitous, etc. (only poet. and in postAug. prose):

    teritur sinapis scelerata: qui terunt, oculi ut exstillent, facit,

    Plaut. Ps. 3, 2, 28:

    herba,

    App. Herb. 8.— Sup.:

    sceleratissimis serpentium haemorrhoidi et presteri,

    Plin. 24, 13, 73, § 117:

    frigus,

    Verg. G. 2, 256:

    lues,

    Mart. 1, 102, 6:

    poëmata,

    id. 3, 50, 9 et saep.: MATER, Inscr. Rein. cl. 12, 122; so Inscr. Fabr. p. 237, 631:

    PARENTES,

    Inscr. Murat. 1187, 2.—
    b.
    Made hurtful, i. e. poisoned:

    scelerata sucis spicula,

    Sil. 3, 272.—
    c.
    As an adj. prop.
    (α).
    Scelerata Porta, the gate (also called Porta Carmentalis) through which the three hundred Fabii marched on their fatal expedition, Fest. pp. 334 and 335 Müll.; Serv. Verg. A. 8, 337; Flor. 1, 12, 2.—
    (β).
    Scelerata Castra, the camp in which D. Drusus died, Suet. Claud. 1.—Hence, adv.: scĕlĕrātē (acc. to B. 1.), impiously, wickedly, nefariously (Ciceronian):

    peccavi scelerateque feci,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 2:

    facere (with audacter),

    id. Sull. 24, 67:

    dicere (opp. pie),

    id. Mil. 38, 103:

    susceptum bellum,

    id. Cat. 1, 10, 27.— Comp.:

    sceleratius,

    Vulg. Ezech. 16, 52. — Sup.:

    sceleratissime machinatus omnes insidias,

    Cic. Sest. 64, 133.

    Lewis & Short latin dictionary > scelero

  • 4 collinus

    I collīnus, a, um [ collis ]
    herba collina Prp — трава, растущая на холме
    II Collīnus, a, um adj. к collis Viminalis и collis Quirinalis Vr, C etc.

    Латинско-русский словарь > collinus

  • 5 Salaria

    Соляная дорога, ведшая от римск. Porta Collina к городу Reāte C, PM

    Латинско-русский словарь > Salaria

  • 6 sceleratus

    1. scelerātus, a, um
    part. pf. к scelero
    2. adj.
    1) осквернённый злодеяниями, запятнанный преступлением, греховный (terra V, O)
    s. campus Lместо в Риме у porta Collina где погребались заживо весталки, нарушившие обет целомудрия
    s. vicus Vr, Lулица в Риме, где Туллия, жена Тарквиния Гордого, переехала через труп своего отца
    sedes scelerata Tib, O и sceleratum limen V — местопребывание грешников в подземном царстве, ад
    2) преступный, злодейский (homo C; audacia Just; amor habendi O)
    3)
    а) гибельный, губительный ( frigus V)
    scelerata castra Suроковой лагерь (в котором умер Друз, отец императора Клавдия)
    б) злокачественный ( lues M); отвратительный ( poēmata M)

    Латинско-русский словарь > sceleratus

  • 7 ita

    ita, Adv. (zum Pronominalstamme i, vgl. is; altindisch iti), demonstrative Pronominalpartikel = auf die bezeichnete Art, in der Art, auf diese Weise, so, also, I) im allg.: a) übh.: te ita velle certe scio, Cic.: ita tempestas ferebat, Cic.: quod cum ita sit, Cic.: quod si ita est, Cic.: omnia ita sunt, Cic.: ut ita dicam, Suet.: ita fit, inquit, so geht es nun einmal, sagte er, Cic.: ita aiunt, Ter.: immo ita volo, Ter.: ita spero quidem, Ter.: ita te mandasse aiebat, Cic.: et hercule ita fecit, Cic. – b) einen folgenden Gedanken einleitend = so, also, folgendermaßen, qui heres institutus esset ita, mortuo postumo filio, Cic.: in tertio de Oratore ita scriptum est: In perpetua autem oratione etc., Quint.: haec ita digerunt: Primum sensum..., secundum..., tum etc., Quint. – bes. m. folg. Acc. u. Infin., ita scripsit ad me, sibi meam condicionem maximo adiumento fuisse, Cic.: collegi me aliquando et ita institui, fortiter esse agendum, Cic.; vgl. Benecke Cic. Lig. 2. p. 10 u. die Auslgg. zu Sall. Cat. 17, 7. – c) est ita od. ita est, factum est ita als bestätigende Aussage od. Antwort, est, iudices, ita, ut dicitur, Cic.: ita est, Lucili, Sen.: ita, ut dicis, facta haud nego, Plaut.: ita, ut dicis, Ter. – est ita, non est ita, Cic.: factum est ita, Cic. – dah. in der Umgangssprache absol. ita = ja (s. Brix Plaut. capt. 259. Lambin Hor. sat. 2, 7, 2), haecine tua domust? Sos. Ita, inquam, Ter.: hostium dico: ita, inquam, hostium, ja, sage ich, der Feinde, Cic.: meus fraterne? D. ita, Ter.: quidnam? inquit Catulus, an laudationes? Ita, inquit Antonius, Cic. – sed tibi hoc video non posse videri? Ita prorsus (ja, ganz gewiß), Cic.: u. so mit andern bestätigenden Partikeln verb., wie ita vero, ita enimvero, ita profecto, Plaut.: non est ita profecto, iudices, Cic. – ita plane, Cic. u. Lact. – d) in einigen Frageformen zur Bezeichnung der Wirklichkeit: α) ita est? also wirklich? Sen. ep. 17, 8. – β) itane? = also wirklich? teils um eindringlicher zu fragen, b. Plaut. u. Ter., teils um seinen Unwillen u. (ironisch) seine Verwunderung auszudrücken (wie ἀληθές), b. Cic.: u. verstärkt itane vero? Plaut. u. Cic. (vgl. Brix Plaut. mil. 844. – γ) quid ita? = wie so? weshalb od. warum das? warum denn? wie kommt das? wie meinst du das? (griech. τί δαί;), bes. als affektvolle Frage, bald im Tone der Überraschung u. des Befremdetseins, bald in dem des Vorwurfs, Plaut., Cic., Liv. u.a.; vgl. Luchs im Hermes 8, 114.

    II) insbes.: A) bei Vergleichen = so, a) zur Bezeichnung der Ähnlichkeit, gew. korresp. mit ut, seltener mit quomodo, guemadmodum, quasi u.a., zB. non ita amo, ut sani solent homines, Plaut.: aperte ita, ut res se habet, narrare, Ter.: ita vero, Quirites, ut precamini, eveniat, Cic.: ut enim magistratibus leges, ita populo praesunt magistratus, Cic.: u. so sicut... ita, Liv.: ita... prout, Cic.: ita, uti (ut) si, Ter. u. Cic.: ita... quomodo, ita... quo pacto, ita... quemadmodum, Cic. u.a.: ita... quasi, ita... tamquam, Cic. u.a.: non ita... quam, Lucr. u. Prop.: ita... veluti, Iustin.: ita... qualis, Quint. – b) ut... ita (und umgekehrt ita... ut) zuw. zur Angabe, daß zwei Gegenstände nebeneinander bestehen = wie... so auch, sowohl... als auch, Hercules ut Eurysthei filios, ita suos configebat sagittis, Cic. – u. umgekehrt, ita expedire, ut turpe non sit, es sei zuträglich, ohne unsittlich zu sein, Cic. – od. daß das eine neben dem andern eingeräumt wird, obgleich man es nicht erwartet = wenn auch... doch, zwar... doch, haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta, Liv. – c) in Beteuerungen u. Schwüren, ita mit Coniunctiv... ut mit Indicat. od., wenn ein neuer Wunsch folgt, mit Coniunctiv, so wahr ich wünsche, daß... so gewiß, ita vivam, ut maximos sumptus facio, Cic.: nam tecum esse, ita mihi omnia quae opto contingant, ut vehementer velim, Cic. – verkürzt, sollicitat, ita vivam (so wahr ich zu leben wünsche), me tua valetudo, Cic.: saepe, ita me di iuvent, te desideravi, Cic. – d) ut quisque mit Superl.... ita mit Superl., s. ut(no. I, B, 2, d).

    B) zur Angabe der Beschaffenheit = so, so beschaffen, von der Art, ita vita hominum est, Ter.: ita sunt res nostrae, Cic. – ita est homo, Ter.: si ita sum, wenn ich so (ein solcher) bin, Cic.: ita ad hoc aetatis a pueritia fui, Sall. – ita ut, so wie = so beschaffen wie, in dem Zustande wie usw., ita ut erat (so [gekleidet] wie er war), in veste domestica, imperator est consalutatus, Suet.: ramulum, ita ut rapuerat, dimisit in gremium, Suet.

    C) zur Angabe der Art u. Weise des Erfolgs bereits angedeuteter Tatsachen, a) so auf diese Weise = unter solchen Umständen, in dieser Lage, nach solchen Vorgängen, und nun (s. Fabri Liv. 21, 54, 3), illum adulescentem... aliquot dies aegrotasse et ita esse mortuum, Cic.: dextrā laevāque a porta Collina, illinc ab Naevia redditus clamor. Ita caesi in medio praedatores, Liv.: ita Iovis illud sacrificium per hanc rationem Theomnasto datur, Cic.: ita legati comiter dimissi, Liv. – b) zuw. zur bloßen Angabe der Ursache, so = deswegen, ne Crustumini quidem... satis se impigre movent. Ita per se ipsum nomen Caeninum in agrum Romanum impetum facit, Liv.; so Tac. Agr. 2. Suet. Caes. 60. – u. so auch itaque (= et ita), wie Cic. de nat. deor. 3, 44; de fato 7. – c) in Folgerungssätzen zur Andeutung einer aus dem Vorhergehenden gezogenen Folge = und so, und demnach, virtus autem actuosa et deus vester nihil agens: expers virtutis igitur: ita ne beatus quidem, Cic.: si igitur non sunt, nihil possunt esse: ita ne miseri quidem sunt, Cic.

    D) zur Angabe der Bedingung u. Einschränkung, so = mit (unter) der Bedingung (Voraussetzung), mit der Einschränkung, insofern, nur insoweit, praemonstro tibi, ut ita te aliorum miserescat, ne tis (= tui) alios misereat, Plaut. trin. 343. – gew. korresp. mit ut (daß), also ita... ut = nur insofern... daß; doch so od. mit der Einschränkung... daß, zuw. = zwar... aber (s. Beier Cic. de off. 1, 88), pax ita convenerat, ut Etruscis Latinisque fluvius Albula finis esset, Liv.: sed ita triumpharunt, ut ille pulsus superatusque regnaret, Cic.: ita tamen, ut tibi nolim molestus esse, Cic.: ita libenter accipio, ut tibi tamen non concedam, zwar... aber, Cic. – ita quidem, ut etc., nur mit der Einschränkung, daß usw., Cic. – u. ita... ne = so... daß nicht, zwar... aber nicht (kein), ita admissos esse in urbem, ne tamen iis senatus daretur, Liv. – ferner ita... quod, insofern... inwiefern, Cic. – ita... cum, insofern... als, Cic. – ita... si, unter der Bedingung (Voraussetzung) od. insofern... wenn, Cic. u.a.: ebenso ita tamen... si, Cic.

    E) zur Angabe der Bestimmung, des Zweckes, so = mit der Bestimmung, zu dem Zwecke, korresp. mit ut (daß), ad quod bellum duobus consulibus ita missis, ut alter Mithridatem persequeretur, alter Bithyniam tueretur, Cic. Muren. 33.

    F) zur Bezeichnung des Grades = so (betont), so sehr, in hohem Grade, α) bei Verben: ardere censui aedes; ita tum confulgebant, Plaut.: ita conscientia mentem excitam vastabat, Sall. – β) bei Adjj. u. Advv.: di te perduint, fugitive: ita non modo improbus et fatuus, sed etiam amens es, Cic.: nihil est ita durum aut ita iniurium quod (tu) facere adversum possis, quin ego ex te gaudiis amplissimis abundem, Fronto ep. ad Ver. imp. 2, 1. p. 120, 1 N. – ita belle nobis flavit ab Epiro lenissimus Onchesmites, Cic.: de Latinis vero quo me vertam nescio: ita mendose et scribuntur et veneunt, Cic. – mit Negatt., non (haud od. nec) ita = nicht eben, nicht sonderlich, non ita multi, Cic.: haud ita magnā manu, Nep.: non ita multum moratus, Caes.: non ita valde, Cic.: non (haud) ita multo post, Cic. u. Liv.: haud ita multo ante, Liv.

    G) zu Einführung eines Beispiels, so = so zum Beispiel, ita si de re militari dicendum huic erit Sulpicio, Cic. de or. 1, 66.

    lateinisch-deutsches > ita

  • 8 salarius

    salārius, a, um (sāl), zum Salze gehörig, Salz-, I) adi.: annona, der Ertrag od. das jährliche Einkommen aus dem Salze, Liv. 29, 37, 3. – als Adi. propr., Salaria via, die an der Porta Collina beginnende Straße, die Salzstraße (so genannt, weil auf ihr die Sabiner das Salz vom Meere holten), Varro r. r. 1, 14, 3. Liv. 7, 9, 6. Suet. Ner. 48, 1. Tac. hist. 3, 78 u. 82. Eutr. 7, 15: auch bl. Salaria gen., Cic. de nat. deor. 3, 11. Mart. 4, 64, 18. – II) subst.: A) salārius, iī, m., der Salzfischhändler, griech. ταριχοπώλης, Mart. 1, 41, 8 u.a.: corpus salariorum, Corp. inscr. Lat. 6, 1152. – B) Salāria, ae, f. = via Salaria, s. no. I. – C) salārium, iī, n., eig. die Ration an Salz, die beim Heere die gemeinen Soldaten u. Offiziere, u. im Zivildienste das Deputat an Salz, das Magistratspersonen u. deren Begleitung auf Reisen od. in der Provinz erhielten, Plin. 31, 89. – Da diese Gabe später in Geld umgewandelt wurde, dah. a) der Sold, die Gage eines Offiziers, tribunorum militarium salaria, Plin. 34, 11. – b) das einer Magistratsperson oder ihrer Begleitung zur Entschädigung für den Unterhalt gegebene Verpflegungsgeld, die Diäten u. dgl., Tac. Agr. 42. Plin. ep. 4, 12, 2. Suet. Tib. 46: dah. scherzh. für cena recta, förmliche Mahlzeit, Mart. 3, 7, 6. – c) übtr., übh. der Sold, Ehrensold, das Ehrengeschenk, für den Arzt, Scaev. dig. 34, 1, 16. § 1. Lampr. Alex. Sev. 42, 3: für den tabularius, Sidon. epist. 5, 7, 3: salaria annua, Jahresgehalt für ärmere Senatoren, Suet. Ner. 10, 1: u. so öfter annuum salarium, ICt.: u. bl. salarium = Jahresgehalt, Capit. Anton. phil. 15, 3. Spart. Pesc. 7, 6. Schol. Iuven. 6, 480; 7, 87.

    lateinisch-deutsches > salarius

  • 9 ita

    ita, Adv. (zum Pronominalstamme i, vgl. is; altindisch iti), demonstrative Pronominalpartikel = auf die bezeichnete Art, in der Art, auf diese Weise, so, also, I) im allg.: a) übh.: te ita velle certe scio, Cic.: ita tempestas ferebat, Cic.: quod cum ita sit, Cic.: quod si ita est, Cic.: omnia ita sunt, Cic.: ut ita dicam, Suet.: ita fit, inquit, so geht es nun einmal, sagte er, Cic.: ita aiunt, Ter.: immo ita volo, Ter.: ita spero quidem, Ter.: ita te mandasse aiebat, Cic.: et hercule ita fecit, Cic. – b) einen folgenden Gedanken einleitend = so, also, folgendermaßen, qui heres institutus esset ita, mortuo postumo filio, Cic.: in tertio de Oratore ita scriptum est: In perpetua autem oratione etc., Quint.: haec ita digerunt: Primum sensum..., secundum..., tum etc., Quint. – bes. m. folg. Acc. u. Infin., ita scripsit ad me, sibi meam condicionem maximo adiumento fuisse, Cic.: collegi me aliquando et ita institui, fortiter esse agendum, Cic.; vgl. Benecke Cic. Lig. 2. p. 10 u. die Auslgg. zu Sall. Cat. 17, 7. – c) est ita od. ita est, factum est ita als bestätigende Aussage od. Antwort, est, iudices, ita, ut dicitur, Cic.: ita est, Lucili, Sen.: ita, ut dicis, facta haud nego, Plaut.: ita, ut dicis, Ter. – est ita, non est ita, Cic.: factum est ita, Cic. – dah. in der Umgangssprache absol. ita = ja (s. Brix Plaut. capt. 259. Lambin Hor. sat. 2, 7, 2), haecine tua domust? Sos. Ita, inquam,
    ————
    Ter.: hostium dico: ita, inquam, hostium, ja, sage ich, der Feinde, Cic.: meus fraterne? D. ita, Ter.: quidnam? inquit Catulus, an laudationes? Ita, inquit Antonius, Cic. – sed tibi hoc video non posse videri? Ita prorsus (ja, ganz gewiß), Cic.: u. so mit andern bestätigenden Partikeln verb., wie ita vero, ita enimvero, ita profecto, Plaut.: non est ita profecto, iudices, Cic. – ita plane, Cic. u. Lact. – d) in einigen Frageformen zur Bezeichnung der Wirklichkeit: α) ita est? also wirklich? Sen. ep. 17, 8. – β) itane? = also wirklich? teils um eindringlicher zu fragen, b. Plaut. u. Ter., teils um seinen Unwillen u. (ironisch) seine Verwunderung auszudrücken (wie ἀληθές), b. Cic.: u. verstärkt itane vero? Plaut. u. Cic. (vgl. Brix Plaut. mil. 844. – γ) quid ita? = wie so? weshalb od. warum das? warum denn? wie kommt das? wie meinst du das? (griech. τί δαί;), bes. als affektvolle Frage, bald im Tone der Überraschung u. des Befremdetseins, bald in dem des Vorwurfs, Plaut., Cic., Liv. u.a.; vgl. Luchs im Hermes 8, 114.
    II) insbes.: A) bei Vergleichen = so, a) zur Bezeichnung der Ähnlichkeit, gew. korresp. mit ut, seltener mit quomodo, guemadmodum, quasi u.a., zB. non ita amo, ut sani solent homines, Plaut.: aperte ita, ut res se habet, narrare, Ter.: ita vero, Quirites, ut precamini, eveniat, Cic.: ut enim magistratibus leges, ita populo praesunt magistratus, Cic.: u. so sicut... ita,
    ————
    Liv.: ita... prout, Cic.: ita, uti (ut) si, Ter. u. Cic.: ita... quomodo, ita... quo pacto, ita... quemadmodum, Cic. u.a.: ita... quasi, ita... tamquam, Cic. u.a.: non ita... quam, Lucr. u. Prop.: ita... veluti, Iustin.: ita... qualis, Quint. – b) ut... ita (und umgekehrt ita... ut) zuw. zur Angabe, daß zwei Gegenstände nebeneinander bestehen = wie... so auch, sowohl... als auch, Hercules ut Eurysthei filios, ita suos configebat sagittis, Cic. – u. umgekehrt, ita expedire, ut turpe non sit, es sei zuträglich, ohne unsittlich zu sein, Cic. – od. daß das eine neben dem andern eingeräumt wird, obgleich man es nicht erwartet = wenn auch... doch, zwar... doch, haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta, Liv. – c) in Beteuerungen u. Schwüren, ita mit Coniunctiv... ut mit Indicat. od., wenn ein neuer Wunsch folgt, mit Coniunctiv, so wahr ich wünsche, daß... so gewiß, ita vivam, ut maximos sumptus facio, Cic.: nam tecum esse, ita mihi omnia quae opto contingant, ut vehementer velim, Cic. – verkürzt, sollicitat, ita vivam (so wahr ich zu leben wünsche), me tua valetudo, Cic.: saepe, ita me di iuvent, te desideravi, Cic. – d) ut quisque mit Superl.... ita mit Superl., s. ut (no. I, B, 2, d).
    B) zur Angabe der Beschaffenheit = so, so beschaffen, von der Art, ita vita hominum est, Ter.: ita sunt res nostrae, Cic. – ita est homo, Ter.: si ita sum,
    ————
    wenn ich so (ein solcher) bin, Cic.: ita ad hoc aetatis a pueritia fui, Sall. – ita ut, so wie = so beschaffen wie, in dem Zustande wie usw., ita ut erat (so [gekleidet] wie er war), in veste domestica, imperator est consalutatus, Suet.: ramulum, ita ut rapuerat, dimisit in gremium, Suet.
    C) zur Angabe der Art u. Weise des Erfolgs bereits angedeuteter Tatsachen, a) so auf diese Weise = unter solchen Umständen, in dieser Lage, nach solchen Vorgängen, und nun (s. Fabri Liv. 21, 54, 3), illum adulescentem... aliquot dies aegrotasse et ita esse mortuum, Cic.: dextrā laevāque a porta Collina, illinc ab Naevia redditus clamor. Ita caesi in medio praedatores, Liv.: ita Iovis illud sacrificium per hanc rationem Theomnasto datur, Cic.: ita legati comiter dimissi, Liv. – b) zuw. zur bloßen Angabe der Ursache, so = deswegen, ne Crustumini quidem... satis se impigre movent. Ita per se ipsum nomen Caeninum in agrum Romanum impetum facit, Liv.; so Tac. Agr. 2. Suet. Caes. 60. – u. so auch itaque (= et ita), wie Cic. de nat. deor. 3, 44; de fato 7. – c) in Folgerungssätzen zur Andeutung einer aus dem Vorhergehenden gezogenen Folge = und so, und demnach, virtus autem actuosa et deus vester nihil agens: expers virtutis igitur: ita ne beatus quidem, Cic.: si igitur non sunt, nihil possunt esse: ita ne miseri quidem sunt, Cic.
    ————
    D) zur Angabe der Bedingung u. Einschränkung, so = mit (unter) der Bedingung (Voraussetzung), mit der Einschränkung, insofern, nur insoweit, praemonstro tibi, ut ita te aliorum miserescat, ne tis (= tui) alios misereat, Plaut. trin. 343. – gew. korresp. mit ut (daß), also ita... ut = nur insofern... daß; doch so od. mit der Einschränkung... daß, zuw. = zwar... aber (s. Beier Cic. de off. 1, 88), pax ita convenerat, ut Etruscis Latinisque fluvius Albula finis esset, Liv.: sed ita triumpharunt, ut ille pulsus superatusque regnaret, Cic.: ita tamen, ut tibi nolim molestus esse, Cic.: ita libenter accipio, ut tibi tamen non concedam, zwar... aber, Cic. – ita quidem, ut etc., nur mit der Einschränkung, daß usw., Cic. – u. ita... ne = so... daß nicht, zwar... aber nicht (kein), ita admissos esse in urbem, ne tamen iis senatus daretur, Liv. – ferner ita... quod, insofern... inwiefern, Cic. – ita... cum, insofern... als, Cic. – ita... si, unter der Bedingung (Voraussetzung) od. insofern... wenn, Cic. u.a.: ebenso ita tamen... si, Cic.
    E) zur Angabe der Bestimmung, des Zweckes, so = mit der Bestimmung, zu dem Zwecke, korresp. mit ut (daß), ad quod bellum duobus consulibus ita missis, ut alter Mithridatem persequeretur, alter Bithyniam tueretur, Cic. Muren. 33.
    F) zur Bezeichnung des Grades = so (betont), so sehr, in hohem Grade, α) bei Verben: ardere censui
    ————
    aedes; ita tum confulgebant, Plaut.: ita conscientia mentem excitam vastabat, Sall. – β) bei Adjj. u. Advv.: di te perduint, fugitive: ita non modo improbus et fatuus, sed etiam amens es, Cic.: nihil est ita durum aut ita iniurium quod (tu) facere adversum possis, quin ego ex te gaudiis amplissimis abundem, Fronto ep. ad Ver. imp. 2, 1. p. 120, 1 N. – ita belle nobis flavit ab Epiro lenissimus Onchesmites, Cic.: de Latinis vero quo me vertam nescio: ita mendose et scribuntur et veneunt, Cic. – mit Negatt., non (haud od. nec) ita = nicht eben, nicht sonderlich, non ita multi, Cic.: haud ita magnā manu, Nep.: non ita multum moratus, Caes.: non ita valde, Cic.: non (haud) ita multo post, Cic. u. Liv.: haud ita multo ante, Liv.
    G) zu Einführung eines Beispiels, so = so zum Beispiel, ita si de re militari dicendum huic erit Sulpicio, Cic. de or. 1, 66.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ita

  • 10 salarius

    salārius, a, um (sāl), zum Salze gehörig, Salz-, I) adi.: annona, der Ertrag od. das jährliche Einkommen aus dem Salze, Liv. 29, 37, 3. – als Adi. propr., Salaria via, die an der Porta Collina beginnende Straße, die Salzstraße (so genannt, weil auf ihr die Sabiner das Salz vom Meere holten), Varro r. r. 1, 14, 3. Liv. 7, 9, 6. Suet. Ner. 48, 1. Tac. hist. 3, 78 u. 82. Eutr. 7, 15: auch bl. Salaria gen., Cic. de nat. deor. 3, 11. Mart. 4, 64, 18. – II) subst.: A) salārius, iī, m., der Salzfischhändler, griech. ταριχοπώλης, Mart. 1, 41, 8 u.a.: corpus salariorum, Corp. inscr. Lat. 6, 1152. – B) Salāria, ae, f. = via Salaria, s. no. I. – C) salārium, iī, n., eig. die Ration an Salz, die beim Heere die gemeinen Soldaten u. Offiziere, u. im Zivildienste das Deputat an Salz, das Magistratspersonen u. deren Begleitung auf Reisen od. in der Provinz erhielten, Plin. 31, 89. – Da diese Gabe später in Geld umgewandelt wurde, dah. a) der Sold, die Gage eines Offiziers, tribunorum militarium salaria, Plin. 34, 11. – b) das einer Magistratsperson oder ihrer Begleitung zur Entschädigung für den Unterhalt gegebene Verpflegungsgeld, die Diäten u. dgl., Tac. Agr. 42. Plin. ep. 4, 12, 2. Suet. Tib. 46: dah. scherzh. für cena recta, förmliche Mahlzeit, Mart. 3, 7, 6. – c) übtr., übh. der Sold, Ehrensold, das Ehrengeschenk, für den Arzt, Scaev. dig. 34, 1,
    ————
    16. § 1. Lampr. Alex. Sev. 42, 3: für den tabularius, Sidon. epist. 5, 7, 3: salaria annua, Jahresgehalt für ärmere Senatoren, Suet. Ner. 10, 1: u. so öfter annuum salarium, ICt.: u. bl. salarium = Jahresgehalt, Capit. Anton. phil. 15, 3. Spart. Pesc. 7, 6. Schol. Iuven. 6, 480; 7, 87.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > salarius

  • 11 salarius

    sălārĭus, a, um [sal].
    I. B.
    Adj. prop.: Salaria Via, the road beginning at the Porta Collina, and leading into the country of the Sabines, so called because the Sabines fetched salt by it from the sea, the Salt Road, Plin. 31, 7, 41, § 89; Fest. s. h. v. p. 326 Müll.; Varr. R. R. 1, 14, 3; 3, 1, 6; 3, 2, 14; Liv. 7, 9; Suet. Ner. 48; id. Vesp. 12;

    called Salaria (sc. via),

    Cic. N. D. 3, 5, 11; Mart. 4, 64, 18.—
    II.
    Substt.
    A.
    sălārĭus, ii, m., a dealer in salted fish (post-Aug.), Mart. 1, 42, 8; 4, 86, 9:

    CORPVS SALARIORVM,

    Inscr. Orell. 1092.—
    B.
    sălārĭum, ii, n. (sc. argentum; cf.: calcearium, congiarium, vestiarium, etc.); orig., the money given to the soldiers for salt, salt-money; hence, post-Aug. (v. Dio Cass. 52, 23, and 78, 22), in gen., a pension, stipend, allowance, salary (cf.: honorarium, annuum, merces, stipendium): (sal) honoribus etiam militiaeque interponitur, salariis inde dictis, magnă apud antiquos auctoritate, Plin. 31, 7, 41, § 89: non pudet tribunorum militarium salariis emere (candelabra), i.e. for as much as the salarium of a military tribune amounts to, id. 34, 3, 6, § 11; cf. Juv. 3, 132:

    salarii loco,

    Sen. Ep. 97, 2:

    comites salario sustentare,

    Suet. Tib. 46:

    senatorum nobilissimo cuique... annua salaria constituit,

    id. Ner. 10; cf.:

    salarium proconsulari solitum offerri Agricolae non dedit,

    Tac. Agr. 42; Plin. Ep. 4, 12, 2; Dig. 34, 1, 16:

    salarium annuum,

    ib. 2, 15, 8, § 23; hence, a meal:

    jam salarium dandum est,

    Mart. 3, 7, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > salarius

  • 12 Agonensis

    Agōnēnsis, e, I) Ag. porta, das sonst Collina od. Quirinalis genannte Tor in Rom, s. Paul. ex Fest. 10, 7. – II) Salii Agonenses, Priester, die auf dem mons Agonus (i.e. Quirinalis, nach Paul. ex Fest. 10, 7 u. Fest. 254, 9) ihren Dienst hatten, Varr. LL. 6, 14.

    lateinisch-deutsches > Agonensis

  • 13 Agonensis

    Agōnēnsis, e, I) Ag. porta, das sonst Collina od. Quirinalis genannte Tor in Rom, s. Paul. ex Fest. 10, 7. – II) Salii Agonenses, Priester, die auf dem mons Agonus (i.e. Quirinalis, nach Paul. ex Fest. 10, 7 u. Fest. 254, 9) ihren Dienst hatten, Varr. LL. 6, 14.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Agonensis

  • 14 Agonensis

    Ăgōnensis, e, adj.
    I.
    Porta Agonensis, one of the gates of Rome, also called Collina and Quirinalis, Paul. ex Fest. s. v. Agonium, p. 10 Müll.; cf. Smith's Dict. Antiq. —
    II.
    Salii Agonenses, the priests who officiated upon the Quirinalis (also called Agonus;

    v. Agonium),

    Varr. L. L. 6, § 14 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Agonensis

См. также в других словарях:

  • Porta Collina — Die Porta Collina war ein antikes Stadttor der Servianischen Mauer in Rom. Sie lag am nördlichsten Abschnitt der Stadtmauer auf dem Quirinalshügel (collis Quirinalis), nach dem sie auch benannt war. An ihr begann ein agger genannter, stark… …   Deutsch Wikipedia

  • Porta Collina — Coordinates: 41°54′26.42″N 12°29′55.37″E / 41.9073389°N 12.4987139°E / 41.9073389; 12.4987139 The Colline Gate ( …   Wikipedia

  • Porta Collina — Porte Colline La Porte Colline, en latin Porta Collina, est une porte antique du Mur servien, à Rome. Située à l endroit le plus vulnérable de l enceinte, c est la porte la plus au nord, sur le Quirinal (le Collis, d où son nom), là où la Via… …   Wikipédia en Français

  • Schlacht an der Porta Collina — Teil von: Römische Bürgerkriege …   Deutsch Wikipedia

  • Collina — (italienisch collina ‚Hügel‘) steht für: Pierluigi Collina (* 1960), italienischer Fußballschiedsrichter Collina d’Oro, politische Gemeinde im Kanton Tessin, Schweiz Collina Torinese, Weinbaugebiet in der Region Piemont, Italien Collina… …   Deutsch Wikipedia

  • Porta Salaria — La porta Salaria avant sa démolition (photo de 1870) Lieu de construction Au nord est de Rome Date de construction 270 275 Ordonné par …   Wikipédia en Français

  • Collīna porta — Collīna porta, Thor Roms, s.d. (a. Geogr.) …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Collina porta —    • Collīna porta,          см. Roma, Рим, 5 …   Реальный словарь классических древностей

  • COLLINA — I. COLLINA Dea collium Praeses. Ioh. Rosin. Antiqqu. Rom. l. 2. c. 20. II. COLLINA Romae porta in colle Quirinali sita (unde et nomen accepit) non procul a Veneris Erycinae templo. Ovid. l. 4. Fast. v. 871. Templa frequentari Collinae proxima… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Arabis collina — Saltar a navegación, búsqueda ? Arabis collina Estado de conservación …   Wikipedia Español

  • Agonensis porta — (röm. Top.), so v.w. Collina. od. Salaria porta, weil man durch dasselbe zum Quirinalis (s.d.) ging, welcher früher Agonus hieß. Auf dem Agonus hatten die Salii (s.d.) Collini ihre Capelle, darum hießen diese Priester auch Agonenses …   Pierer's Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»